Sąd Arbitrażowy przy Izbie Adwokackiej w Bydgoszczy- geneza i misja
Sąd Arbitrażowy przy Izbie Adwokackiej w Bydgoszczy powołany został do życia na mocy uchwały Okręgowej Rady Adwokackiej w Bydgoszczy. W zamiarze jego pomysłodawców i wszystkich życzliwych tej idei osób, na czele z Okręgową Radą Adwokacką w Bydgoszczy, ma być on wsparciem przede wszystkim (choć nie tylko), dla społeczności lokalnej, zarówno dla przedsiębiorców, jak i osób, które nie prowadzą działalności gospodarczej. Cele Sądu Arbitrażowego w pełni wpisują się bowiem w misję Adwokatury, realizowaną od początków jej istnienia, stanowiąc jednocześnie przejaw wypełniania jej ustawowych zadań: udzielania pomocy prawnej, współdziałania w ochronie praw i wolności obywatelskich oraz w kształtowaniu i stosowaniu prawa. Może on być godną rozważenia alternatywą dla sądownictwa powszechnego, pozwalającą na uzyskanie przez skonfliktowane Strony rozstrzygnięcia sprawiedliwego, szybkiego i uwzględniającego w równym stopniu interesy wszystkich zainteresowanych.
Sąd polubowny, czyli sprawiedliwość kroczy przed procedurą
Sądownictwo polubowne w swoim założeniu ma być sprawniejsze, tańsze i mniej represyjne, aniżeli sądownictwo powszechne. Jego największą wartością wydaje się jednak dużo większa elastyczność w porównaniu z ujętymi w sztywne ramy, czaso- i kosztochłonnymi realiami funkcjonowania państwowego wymiaru sprawiedliwości. Strony, chcąc poddać swój konflikt pod rozstrzygnięcie sądu polubownego, muszą dokonać tzw. zapisu na sąd polubowny. Może on zostać sporządzony zawczasu, o ile tylko wyraźnie wskazuje stosunek prawny, spory z którego Strony chcą rozwiązywać właśnie w ten sposób, lub też już po zaistnieniu konfliktu, kiedy zainteresowani dojdą do przekonania, że nie są w stanie samodzielnie osiągnąć porozumienia. Zapis może być elementem kontraktu lub odrębną umową, może też obejmować uzgodnienie stron, dotyczące zasad rozstrzygania ich sporu. Trzeba bowiem pamiętać, że jeżeli tylko Strony dadzą mu do tego legitymację, sąd polubowny ma dużą swobodę działania. Nie wiążą go bowiem przepisy o postępowaniu przed sądem, a ograniczenia proceduralne są naprawdę minimalne. Naczelną zasadą jest bezwzględny nakaz równego traktowania Stron, z których każda ma prawo do wysłuchania i przedstawienia swoich twierdzeń i racji oraz dowodów na ich poparcie. To Strony mogą zdecydować o wyborze arbitrów i kształcie postępowania. Sąd polubowny, tak jak sąd powszechny, wyrokuje w oparciu o konkretne przepisy, jednak, o ile tylko Strony sporu wyraźnie mu to umożliwią, inaczej niż sądy państwowe, może decydować również w oparciu o ogólne zasady prawa lub zasady słuszności. Jeżeli zatem Stronom nieobce są reguły uczciwości kupieckiej, nakaz dotrzymywania danego słowa i realizowania zawartych umów mogą uznać, że zostaną rozsądzone właśnie w oparciu o te prawidła. Jednak sąd polubowny nigdy nie straci z oczu postanowień umowy oraz ustalonych zwyczajów, mających zastosowanie do danego stosunku prawnego.
Wyroki Sądu Arbitrażowego jak wyroki sądów powszechnych
Co ważne, wyroki Sądu Arbitrażowego są ostateczne, mogą też, na równi z wyrokami sądów powszechnych, stanowić po nadaniu im klauzuli wykonalności podstawę egzekucji, zarówno w Polsce jak i w większości państw świata. Celem i zazwyczaj- efektem postępowania arbitrażowego jest jednak rzeczywiste przekonanie do racji drugiej Strony. Wówczas nawet niekorzystny wyrok nie jest traktowany jak porażka, co pozwala na jego dobrowolną realizację. Strony przystępujące do arbitrażu to bowiem z założenia podmioty kierujące się zasadami lojalności i uczciwości, realizujące swoje obowiązki bez potrzeby uciekania się do przymusu państwowego.
Tym samym Sąd Arbitrażowy przy Izbie Adwokackiej w Bydgoszczy będzie mógł wcielać w życie znane wszystkim prawnikom, ale niekiedy trudne do stosowania w realiach procesu sądowego, sentencje wywodzące się z czasu prawa rzymskiego zgodnie z którymi znajomość ustaw nie oznacza sztywnego trzymania się ich słów, lecz rozumienie ich sensu i znaczenia, a sprawiedliwość polega na oddaniu każdemu tego, co mu się słusznie należy.
Arbitraż, czyli sprawiedliwość wymierzana przez specjalistów i praktyków
Przed sądem polubownym można rozstrzygnąć niemal każdy spór, dotyczący szeroko rozumianych spraw cywilnych- zarówno sprawy gospodarcze, dotyczące nieruchomości, spadków, podziałów majątku, pracownicze wszystkimi nimi mogą zająć się powołani przez Strony arbitrzy, funkcjonujący w strukturach Sądu Arbitrażowego przy Izbie Adwokackiej w Bydgoszczy. Należy pamiętać, że Sąd Arbitrażowy jest niezawisły i bezstronny, jednocześnie jednak pozwala, aby o sporach rozstrzygały osoby niekoniecznie posiadające wykształcenie prawnicze, za to znające od podszewki problemy, z którymi przychodzi im się zmierzyć, specjaliści z różnych dziedzin życia i obrotu gospodarczego. To czyni go cenną alternatywa przede wszystkim dla przedsiębiorców, szukających w nim tego, co nie zawsze jest im w stanie zagwarantować wymiar sprawiedliwości w klasycznym, państwowym wydaniu spojrzenia na ich spory okiem praktyka, osoby znającej realia prowadzenia działalności i danej branży. Powierzenie arbitrom rozstrzygnięcia sporu następuje bowiem w pierwszej kolejności, z uwagi na ich specjalistyczną wiedzę.
Mediacja – porozumienie zamiast rozstrzygnięcia
Z wykorzystaniem struktur sądu prowadzone będą mogły być także postępowania mediacyjne. W przeciwieństwie do arbitrażu nie ma ona na celu władczego rozstrzygania o racjach stron, lecz pomoc w wypracowaniu przez nie kompromisu, zgodnie z zasadą „nikt nie przegrywa”. Jest ona tańsza od sądownictwa polubownego i jeżeli konflikt znajduje się jeszcze w fazie, w której strony są skłonne rozmawiać, widząc pole do porozumienia- godna polecenia. Sąd Arbitrażowy przy Izbie Adwokackiej w Bydgoszczy prowadzi listę stałych mediatorów, z których pomocy przy rozwiązywaniu konfliktu korzystać będą mogli wszyscy zainteresowani, którzy przed skierowaniem sprawy do wiążącego rozstrzygnięcia (czy to przez sąd polubowny, czy to powszechny), albo nawet w trakcie prowadzonego sporu będą chcieli wykorzystać możliwości poszukiwania wzajemnych ustępstw z korzyścią dla obu zwaśnionych stron. Na wniosek stron ugodzie może być nadana przez Sąd Arbitrażowy forma wyroku.